Scora / Cultura | 16.11.2010 | 15:31

Aministrazion scolastica unificheda per rujeneda

USP – Do avëi sëurantëut la cumpetënza per la scola, la reforma dla scoles primeres y dla scola auta, vëniel fat l ultimo var per mudernisé l sistem furmatif: la reurganisazion dl’aministrazion scolastica. Co che chësta dëssa cialé ora à (ncuei) ai 16 de nuvëmber prejentà l presidënt dla provinzia Luis Durnwalder deberieda ai assessëures per la scola Florian Mussner, Sabina Kasslatter Mur y Christian Tommasini.

N var al iede à la Provinzia mudernisà l sistem furmatif. Do avëi sëurantëut na lingia de cumpetënzes tl ciamp furmatif l ann 1996, iel dl 2008 unì fat la reforma dla scola primera y dl 2010 dla scola auta. Per l prim iede ie duta la furmazion per sculeies sota 19 ani regulamenteda per lege provinziela, śën vala nce de mëter a jì da nuef la pert aministrativa. “Nchinamò fova l’aministrazion dla furmazion spartì sun cater assessëures, sies dipartimënc cun la Ntendënzes, la repartizions y passa na dessënia de Ufizies provinziei cun sëuraprò trëi Istituc pedagogics y doi Istituc per l’educazion musichela” à spiegà l presidënt dla Provinzia. “Ulon scemplifiché chësta strutura y la adaté an model uniter” à dit Durnwalder.

La mira ie n sistem scolastich efizient y meger. L unirà fat n dipartimënt pro grupa de rujeneda sota chël che duta la furmazion sota i 19 ani (a ezezion dla scoles per agricultura y lëures de cësa) vën aministreda zentralmënter. “Normalmënter vën na tel partizion me fata canche l vën sëurandat assessorac, perchël ie chisc dipartimënc nueves na gran particularità” à dit l assessëura Kasslatter Mur, sorissan che l vën mantenì la cumpetënzes dla scolina, scola elementera, mesana y auta, deberieda cun la prufesciunela. “Per i sculeies ne se mudel nia scialdi, i cuntenuc de scola resta unfat, me l’aministrazion vën urganiseda da nuef” à spiegà Florian Mussner n cont dla scola ladina.

N cuncret vën i Istituc Pedagogics cun l prim de jené 2011 tëuc demez sciche enc y vën ntegrei tl dipartimënt per la furmazion. Ai prim de setëmber sëurantol chisc dipartimënc nce la scola prufesciunela. La Jonta provinziela laurerà mo ora n model de urganisazion per garantì l’autonomia operativa y la particulariteies dla furmazion prufesciunela. Tl cajo ladin uel chësc di che la scola prufesciunela a Urtijëi unirà aministreda deberieda cun duta l’autra scola ladina.

Cun l prim de setëmber 2012 unirà nce i Istituc per l’educazion musichela aministrei dal dipartimënt per rujeneda. Tl medemo mumënt vëniel nce garantì che la scoles de mujiga posse gestì nstësses chël che les tira ite y che tres na cunsulta possa majera lies dla mujiga y chemuns rujené pea tl’urganisazion dl nseniamënt de mujiga.

Cun l zitat “Cie che dëssa resté, muessa se mudé” à l assessëur ladin purtà la vijion sun l snait de mudé. “Trueps damanda na reforma, sën vëniel fat na urganisazion nueva per respeté i bujëns dla jëuni y ti dé n sustëni per si vita” nsci l Mussner.

L presidënt Durnwalder à cun paroles tleres sorissà che l ne vën nia lascià vester cumpetënzes primeres sun la scola prufesciunela, ma meton a jì da nuef l’aministrazion a na maniera da avëi na miëur coordinazion. A prufité de chësta mudazion sarà i sculeies cun si genitori, ma nce chël che paia la chëutes” à dit Durnwalder.
L assessëur Tommasini à rujenà de na razionalisazion che ie debujën per n sistem plu tler, plu scëmpl y plu efizient.  

as

Galaria dales fotografies

Unificazion dl’aministrazion, na reforma ntiera prejenteda dai assessëures Mussner, Kasslatter Mur, l presidënt Drunwalder y l vizepresidënt Tommasini.