Atualità
Sculeies for plu pitli tla scolines ladines
USP – La families se nuzea ann per ann for de plu dla puscibltà de mandé la mutans y i mutons plu abenëura tla scolina. Na lege dl 2008 vëija danora la puscibltà de scrì ite i mëndri ala scolina bele cun 2,5 ani. Danter i scric ite per l ann de scola 2010/11 iel tla val Badia 26% de trëi ani y dessot, te Gherdëina iel 32% de chësta età. De cunseguënza devënta l’esigënzes de desferenzië l’ativiteies de scolina aldò dl’età for majeres.
Tla 17 scolines ladines iel per l proscimo ann de scola scrit ite 218 mutans y mutons nchin trëi ani y dessot. Chësc fej ora l 29% de duc i scric ite. La dumanda do l servisc de scolina per i plu pitli crësc cun la grandëza di luesc: tla 6 scolines de Gherdëina iel 125 de trëi ani y dessot (32% di scric ite). Ti mëndri luesc dla val Badia (11 scolines) iel de 93 de trëi ani y dessot (26% di scric ite).
Te tramedoi valedes iel 26 sculeies nasciui dl 2008. 12 de chisc ie ruvei adum te na grupa aposta tla scolina de Sëlva. Dan doi ani fovel tla scolina a Sureghes unì scumencià cun na sezion di plu pitli. Chëst ann saral te chësta scolina grupes mescededes.
Cun la majera defrënza de età devënta nce l’esigënzes damandedes ala scolina for majeres. “L esigënzes de chëi sota trëi ani se deferenziëia dassenn, i pitli à debujën d’autri materiai de juech y n raport plu strënt cun l’educadëssa sciche persona de referimënt” spiega l’ispetëura Edith Ploner. La mutans y i mutons sot a trëi ani ie mo te n’autra fasa de svilup, te scolina mperi plan plan a sté tla grupa y a jughé tla grupa. “La majera spana de età rënd l lëur te scolina for plu cumples, nsci crësc nce l bujën de furmazion y cualifica” sorissea l’ispetëura ala scolines ladines.
A La Val iel per ejëmpl feter l 35% di mutons de trëi ani che va ala scolina. Ti chemuns de Gherdëina ie chësta cumpëida sëura l 90%. “La rejon de i tenì a cësa cun chësta età ie na dezijion dla familia baseda sun si vijion de educazion y de tenì i plu pitli a cësa” spiega Edith Ploner.
“Ulon sustenì la families te si bujëns. Cun la scolina pitons furmazion y educazion bele te n’età jëuna” dij l assessëur ladin Florian Mussner fajan referimënt al bujën de judé l’umans che lëura. Te chëla che n valguna scolines gëura plu abenëura y pieta si servisc nce do la trëi domesdì vëniel unit ancontra ala families cun tramedoi genitores che lëura. Tla scolina Salieta a Urtijëi iel per l ann de scola nuef unì fat na grupa a pert che resta te scolina nchin la 17.15. Te Sëlva iel singuli che resta te scolina nchin la cater domesdì. “Chësc servisc slungià vën me pità sce l ie la cumpëides aldò y sce tramedoi genitores à da mustré su che i muessa lauré nce domesdì” spiega la diretëura Hannelore Insam.
as
